ساخت پروتز دندانی چگونه انجام می‌شود؟

پروتز دندانی، یکی از مهم‌ترین راه‌حل‌ها برای جایگزینی دندان‌های از‌دست‌رفته یا آسیب‌دیده است. اما فرآیند ساخت آن چیزی فراتر از یک دندان مصنوعی ساده است. لابراتوار دندانسازی نقش کلیدی در تولید دقیق، زیبا و عملکردی این پروتزها دارد. در این مقاله، به‌صورت گام‌به‌گام با مراحل تولید پروتز دندانی از زمان قالب‌گیری در مطب تا تحویل نهایی به بیمار آشنا می‌شویم.

🦷 مرحله ۱: قالب‌گیری از دهان بیمار

نخستین مرحله، قالب‌گیری دقیق از دندان‌ها و فک بیمار توسط دندان‌پزشک است. این قالب‌ها باید جزئیات کامل دهان، لثه‌ها و دندان‌های باقیمانده را ثبت کنند. دو نوع قالب‌گیری داریم:

• قالب اولیه: برای گرفتن دید کلی از فرم فک

• قالب ثانویه (نهایی): برای ثبت دقیق جزئیات و ساخت قالب نهایی در لابراتوار

🧪 مرحله ۲: تهیه مدل گچی در لابراتوار

پس از ارسال قالب‌ها به لابراتوار، دندانساز از آن‌ها یک مدل گچی دقیق می‌سازد. این مدل به‌عنوان پایه‌ای برای طراحی و ساخت پروتز استفاده می‌شود. دقت در این مرحله، تضمین‌کننده تطابق صحیح پروتز با دهان بیمار است.

🛠 مرحله ۳: طراحی پروتز (دیجیتال یا دستی)

با استفاده از مدل گچی یا فایل اسکن دیجیتال، دندانساز شکل، سایز و موقعیت دندان‌های مصنوعی را طراحی می‌کند. امروزه بسیاری از لابراتوارها از سیستم‌های CAD/CAM برای طراحی دیجیتال پروتز استفاده می‌کنند که دقت بسیار بالاتری دارد.

🧱 مرحله ۴: ساخت اسکلت و فریم پایه

بسته به نوع پروتز (ثابت، متحرک یا ایمپلنت‌ساپورت)، ابتدا اسکلت یا پایه پروتز از جنس فلز، آکریل یا زیرکونیا ساخته می‌شود. این فریم، پایه نگهدارنده‌ی دندان‌های مصنوعی است.

🎨 مرحله ۵: جایگذاری دندان‌ها و تنظیمات نهایی

در این مرحله، دندان‌های مصنوعی روی پایه قرار می‌گیرند و ظاهر و تطابق آن‌ها با فک و سایر دندان‌ها بررسی می‌شود. تنظیمات لازم برای رنگ، فرم، و گاز زدن صحیح انجام می‌شود.

🔬 مرحله ۶: پولیش و فینیشینگ

پس از تأیید نهایی، پروتز پرداخت و صیقل داده می‌شود تا سطح آن صاف و طبیعی باشد و در دهان احساس راحتی ایجاد کند.

🦷 مرحله ۷: ارسال به مطب و تست در دهان بیمار

در نهایت، پروتز آماده به دندان‌پزشک تحویل داده می‌شود. دندان‌پزشک آن را در دهان بیمار امتحان می‌کند و در صورت نیاز، تنظیمات نهایی را انجام می‌دهد. گاهی برای بهبود تطابق یا راحتی، نیاز به چند نوبت اصلاح و تنظیم است.

🔁 انواع پروتزهای دندانی که در لابراتوار ساخته می‌شوند:

• پروتز متحرک کامل یا پارسیل (Partial Denture)

• پروتز ثابت (بریج، روکش، ونیر)

• پروتز ایمپلنت‌ساپورت

• نایت‌گارد یا اسپلینت‌های شبانه

🟨 نتیجه‌گیری

فرآیند ساخت پروتز دندانی یک همکاری دقیق بین دندان‌پزشک، بیمار و لابراتوار دندانسازی است. هر مرحله، از قالب‌گیری تا فینیشینگ، نیازمند دقت، دانش فنی و هنر است. اگر پروتز به‌درستی طراحی و ساخته شود، می‌تواند سال‌ها عملکرد، زیبایی و آسایش را برای بیمار فراهم کند.