معرفی پرسشنامه
پرسشنامه خود اظهاری تعیین مزاج مجاهدی (MMQ) اولین پرسشنامه ارزیابی مزاج در طب سنتی ایران است که کلیه مراحل اعتبارسنجی را طی نموده است.
این پرسشنامه توسط دکتر مرتضی مجاهدی و همکاران در سال ۲۰۱۴ طراحی و روایی و پایایی آن مورد بررسی قرار گرفته است.
پرسشنامه جهت افراد جوان سالم ۲۰-۴۰ سال اعتبارسنجی شده است و در پژوهش جدیدی مقاطع برش آن جهت گروه سنی ۴۰-۶۰ سال نیز اعتبارسنجی شده است.
روند طراحی و اعتبارسنجی
مرحله اول: استخراج گویه‌ها
با استفاده از منابع طب سنتی و با محوریت کتاب قانون، گویه‌های مرتبط با تعیین مزاج استخراج شد. تعداد گویه‌های اولیه ۵۲ گویه بود.
مرحله دوم: روایی صوری و محتوا
روایی صوری و محتوای پرسشنامه با روش‌های کمی و کیفی انجام شد و نهایتاً ۴۷ گویه باقی ماند.
مرحله سوم: پایایی
پایایی گویه‌ها با انجام آزمون-بازآزمون با مشارکت ۳۵ داوطلب و به فاصله زمانی دو هفته انجام شد. سوالاتی که آماره کاپای بالای ۰.۴ کسب کرده بودند انتخاب شدند (۳۹ گویه).
مرحله چهارم: تعیین استاندارد طلایی
۱۲۱ داوطلب سالم ۲۰-۴۰ سال توسط یک تیم ۸ نفره از اساتید پیشکسوت و متخصصین طب سنتی ویزیت شدند. ۵۲ نفر از داوطلبان که تیم متخصصین توافق بالای ۷۰٪ در تعیین مزاج آنها داشتند، انتخاب گردیدند.
سیستم امتیازدهی
گرمی - سردی (سؤالات ۱-۸)
- ≤ ۱۴ سرد
- ۱۵-۱۸ معتدل
- ≥ ۱۹ گرم
تری - خشکی (سؤالات ۹-۱۰)
- ≤ ۳ تر
- = ۴ معتدل
- ≥ ۵ خشک
حساسیت و ویژگی
| نوع مزاج | حساسیت | ویژگی |
|---|---|---|
| گرمی مزاج | ۶۵٪ | ۹۳٪ |
| سردی مزاج | ۵۲٪ | ۹۷٪ |
| خشکی مزاج | ۵۳٪ | ۶۷٪ |
| تری مزاج | ۵۳٪ | ۷۶٪ |
نکات مهم
- • این پرسشنامه جهت تعیین بیماری‌های سوء مزاجی طراحی نشده است
- • از نظر تئوریک اکثر قریب به اتفاق بیماران دارای سوء مزج گرم در گروه مزاج گرم جای می‌گیرند و بالعکس
- • این پرسشنامه صرفاً جهت غربالگری پژوهشی است و تشخیص پزشکی نیست
- • برای استفاده در پژوهش‌ها، مقاله مرجع آن را به استاد راهنما یا مشاور طرح ارائه دهید
مرجع علمی
عنوان مقاله:
Reliability and Validity Assessment of Mizaj Questionnaire: A Novel Self-report Scale in Iranian Traditional Medicine
لینک دسترسی:
http://ircmj.com/?page=article&article_id=15924